สุโขทัย เริ่มต้นในฐานะรัฐบริวารเล็ก ๆ ที่ตั้งอยู่ชายขอบของจักรวรรดิขอมในช่วงศตวรรษที่ 13
ต่อมาได้กลายเป็นรากฐานของภาษาไทย อักษรไทย และอัตลักษณ์ของชาติไทย ภายใต้การปกครองของพ่อขุนรามคำแหง
ที่นี่ถือเป็นอาณาจักรแรกในประวัติศาสตร์ไทยที่มีหลักฐานทางวัตถุหลงเหลืออยู่

ด้วยสภาพภูมิภาคที่ใช้ไม้ไผ่เป็นวัสดุหลักในวัฒนธรรม วัตถุโบราณในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จึงหลงเหลืออยู่น้อยมาก
ประวัติศาสตร์จำนวนมากจึงคงอยู่เพียงในนิทาน ตำนาน และความทรงจำปะติดปะต่อ
ต่างจากอารยธรรมจีนหรือยุโรปซึ่งทิ้งร่องรอยไว้ชัดเจน
อดีตของที่นี่มักคลุมเครือ และเลือนลาง

สุโขทัยจึงกลายเป็นข้อยกเว้นที่หาได้ยาก
ด้วยสถาปัตยกรรมอิฐที่ได้รับอิทธิพลจากขอม
วัด โบราณสถาน และพระพุทธรูปจำนวนมากจึงยังคงอยู่ในสภาพดี
ร่องรอยของพุทธศาสนาในยุครุ่งเรืองยังคงปรากฏให้เห็นอย่างชัดเจน
ในปี 1991 สุโขทัยได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกโดยองค์การยูเนสโก
และในปัจจุบันได้รับการอนุรักษ์ในชื่อ “อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย”

ผลงานนี้เกิดขึ้นจากจินตนาการว่า
หาก “นางฟ้า” สิ่งมีชีวิตในตำนาน ผู้เป็น “นางฟ้าแห่งสุโขทัย” ได้ย้อนกลับมายังบ้านเกิดของตนอีกครั้ง และหวนคิดถึงอาณาจักรที่ถูกลืม
ข้าพเจ้าได้นำเสนอภาพของนางฟ้านี้โดยการให้นางแบบสวมใส่เครื่องแต่งกายแบบโบราณ และจัดท่าทางให้ดูเหมือนลอยอยู่กลางอากาศ
แม้จะเป็นเพียงภาพกระโดดธรรมดา แต่ภาพนั้นได้กลายเป็นสัญลักษณ์ของการปะทะกันระหว่างความทรงจำ จินตนาการ และชั้นเวลาของประวัติศาสตร์

แนวคิดนี้ได้รับแรงบันดาลใจจากภาพถ่ายชุดหนึ่งที่ข้าพเจ้าเคยเห็นในนิตยสารฝรั่งเศสชื่อ PHOTO เมื่อประมาณปี 1997
แต่น่าเสียดายที่ข้าพเจ้าทำนิตยสารฉบับนั้นหายไปในระหว่างการย้ายสตูดิโอ และไม่สามารถจำชื่อศิลปินได้
แต่ภาพถ่ายในบทความนั้นกินพื้นที่ถึง 3–4 หน้า และน่าจะเป็นศิลปินที่มีชื่อเสียง
หากใครสามารถระบุต้นฉบับของภาพถ่ายชุดนั้นได้ ข้าพเจ้าจะรู้สึกขอบคุณอย่างยิ่ง
เพราะงานชุดนี้นับเป็น “โฮมาจ” (homage) จากช่างภาพชาวเอเชียคนหนึ่ง
ที่ตั้งใจอุทิศให้แก่ศิลปินผู้นั้น

หากความจริงคือภาพสะท้อนของจินตนาการ
นางฟ้า ก็คือความทรงจำและตัวแทนของอาณาจักรสุโขทัยที่ยังมีชีวิต
ยุครุ่งเรืองนั้นได้ลับหาย ถูกค้นพบใหม่ และหลงเหลือไว้ในซากแห่งกาลเวลา
ยุคสมัยของเราก็จะเป็นเช่นนั้นสักวันหนึ่ง
และในวันนั้น บางทีพวกเราก็อาจได้เดินย้อนกลับไปยังยุคสมัยนั้นอีกครั้ง
เช่นเดียวกับที่นางฟ้าทำในภาพเหล่านี้

ท้ายที่สุดนี้ ข้าพเจ้าขอแสดงความขอบคุณอย่างจริงใจ
ต่อเจ้าหน้าที่และบุคลากรของอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
ที่ให้ความกรุณาและสนับสนุนการถ่ายทำในครั้งนี้อย่างเต็มที่

เขียนที่ลำปาง ประเทศไทย
ฤดูใบไม้ร่วง ปี 2017
ฮักบง กวัน