Denial scenery

ธรรมชาติที่เรารักนั้นไม่ใช่ของจริง — มันคือภาพลวงตาที่ถูกห่อหุ้มอย่างเงียบงัน

นิทรรศการเดี่ยว | ฮักบง กวัน

Denial scenery

ผลงานภาพถ่ายชุดนี้เป็นการสำรวจทางสายตาเกี่ยวกับ “สัญชาตญาณแห่งการปฏิเสธ” ของมนุษย์ — ความโน้มเอียงที่จะเข้าใจผิดว่าสภาพแวดล้อมที่มนุษย์สร้างขึ้นคือ “ธรรมชาติ” และดำรงชีวิตอยู่ท่ามกลางภาพลวงนั้น
ด้วยการซ้อนทับเวลาและสถานที่ต่างกันไว้ใต้ฟิล์มพลาสติกโปร่งแสง
และการปรับแต่งพื้นผิวด้วยสีและเนื้อสัมผัสที่ไม่เป็นธรรมชาติ
ภาพถ่ายที่ได้จึงกลายเป็นภาพเหมือนของความเป็นเมือง ที่เราปฏิเสธจะเผชิญหน้าด้วยความจริง
นิทรรศการนี้จึงไม่ใช่เพียงการตั้งคำถามเกี่ยวกับ “ธรรมชาติ” เท่านั้น
แต่ยังเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับ “ความกล้าในการมองความจริง”
และการตั้งคำถามอย่างเงียบงันต่อภาพทิวทัศน์ที่เราเมินเฉยมาตลอด

  • จัดแสดงระหว่าง: 12 – 15 ธันวาคม 2020
  • สถานที่: ศูนย์ศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ข้าพเจ้าเชื่อว่า ความพยายามปฏิเสธความจริงนี้คือแก่นแท้ของการดำรงอยู่ของมนุษย์
นักชีววิทยาชาวอเมริกัน Ajit Varki กล่าวไว้ในหนังสือ Denial ว่า
มนุษย์มีสัญชาตญาณทางปัญญาในการหลีกหนี “ความกลัวพื้นฐานต่อความตาย”
สิ่งนี้เป็นแรงผลักดันทางวิวัฒนาการที่ทำให้มนุษย์แตกต่างจากสิ่งมีชีวิตอื่น

ในมหากาพย์อินเดีย มหาภารตะ ยังกล่าวว่า
“เรารู้ว่าเราต้องตาย แต่กลับใช้ชีวิตเสมือนว่าเป็นอมตะ”
สัญชาตญาณแห่งการปฏิเสธนี้คือพลังที่ทำให้มนุษย์สร้างสรรค์วัฒนธรรม
แต่ในขณะเดียวกันก็เป็นแรงผลักดันให้เราบิดเบือนความเป็นจริง

Ernest Becker ผู้เขียน The Denial of Death กล่าวว่า
เมื่อจิตสำนึกเรื่องความตายผสานกับสัญชาตญาณการเอาตัวรอด
มนุษย์จะเกิดความกลัวรุนแรง และความต้องการหลีกหนีอย่างรุนแรงเช่นกัน

เขาอธิบายว่า
“หน้าที่หลักของโลกทัศน์ทางวัฒนธรรม คือการจัดการกับความกลัวตาย”
และ “ความเคารพในตนเองของเรามาจากความเชื่อว่า เรามีส่วนร่วมในจักรวาลที่มีความหมาย”

ข้าพเจ้าเห็นว่า สัญชาตญาณในการปฏิเสธความจริงนี้
แฝงตัวอยู่ในภาพของ “ธรรมชาติ” ที่เราใฝ่ฝัน และใช้เป็นภาพตรงข้ามกับเมืองที่เราอาศัยอยู่

“ธรรมชาติ” ที่เราหลงรัก ส่วนใหญ่มิใช่ธรรมชาติที่แท้จริง
แต่เป็นภาพที่ผ่านการขัดเกลา บรรจุ และนำเสนอในรูปแบบที่ปลอดภัยและสวยงาม

ในความเป็นจริง ธรรมชาติที่แท้นั้นทั้งหยาบกระด้าง เต็มไปด้วยอันตราย และไม่อ่อนโยน
ใบไม้สีเขียวอาจเต็มไปด้วยเชื้อรา ปรสิต แมลง และแบคทีเรีย
แม้แต่เฟอร์นิเจอร์ที่เรียกว่า “ไม้แท้” ยังถูกอบด้วยไอน้ำและสารเคมีรุนแรง
พื้นผิวที่เราสัมผัส ล้วนแล้วแต่เคลือบด้วยพลาสติก

เราหลงเชื่อว่าสัมผัสของโพลียูรีเทนคือ “ความเป็นธรรมชาติ”
แต่ในความจริง มันคือภาพลวงตาที่มนุษย์สร้างขึ้นเพื่อปลอบประโลมความไม่มั่นคงในใจตนเอง

วัสดุอย่างเหล็ก กระจก พลาสติก และคอนกรีต อาจถูกมองว่าเย็นชาและไร้ชีวิต
แต่ก็เป็นวัสดุที่ใช้กันอย่างแพร่หลายที่สุด และคนส่วนใหญ่ก็ “ชื่นชอบ” มันโดยไม่รู้ตัว

เรามิได้ถูกล้อมด้วยวัสดุเหล่านี้
แต่เรา “เลือก” มันมาใช้ เรา “ชอบ” มัน และเราสร้างโลกด้วยมัน
สิ่งแวดล้อมที่เราอาศัยอยู่จึงสะท้อนผลลัพธ์ของการเลือกนั้น

ในงานชุดนี้ ข้าพเจ้าพยายามถ่ายทอด “โครงสร้างของการรับรู้ที่ปฏิเสธความจริง” ในเชิงภาพ
โดยใช้ฟิล์มพลาสติกซ้อนภาพจากสถานที่และเวลาต่างกัน
ตัดต่อและประกอบเป็นองค์ประกอบใหม่
จากนั้นจึงถ่ายภาพซ้ำอีกครั้งเพื่อสร้างฟิล์มต้นฉบับใหม่ขึ้นมา

การประกอบภาพที่ถูกตัดขาดจากความเป็นจริงนี้
กลับกลายเป็นเครื่องมือกระตุ้นการรับรู้ของผู้ชมต่อ “ความจริง”
ข้าพเจ้าจึงลบสีดั้งเดิมออก
และเติมเนื้อสัมผัสที่หยาบเหมือนคอนกรีต หรือลื่นเหมือนพลาสติก เพื่อสร้างภาษาภาพที่ใหม่

สุดท้าย ข้าพเจ้าต้องการถามว่า
“ภาพธรรมชาติ” ที่เราปรารถนา และ “สภาพแวดล้อม” ที่เราอาศัยอยู่นั้น
แท้จริงแล้วประกอบด้วยอะไร?

แม้ผลลัพธ์ของคำถามนั้นอาจดูแสนธรรมดาและไม่น่ามอง
แต่มันก็อาจเป็นเศษเสี้ยวของความเป็นจริง
ที่จิตใจของเราปรารถนาจะมองเห็นมาตลอด

ฤดูหนาว ปี 2020
เขียนที่ลำปาง
ฮักบง กวัน

ขอขอบคุณทุกท่านที่มีส่วนร่วมในโปรเจกต์นี้จากใจจริง